Spring naar de inhoud

Mobiliteit en zelfstandigheid

In BlinfoMail heb je al vaker kunnen lezen hoe technologie poogt de mobiliteit van VIP’s te hulp te komen. Daarbij gaat het meestal over mobiliteit in de vorm van: waar ben ik, waar ga ik naar toe en hoe doe ik dat zonder mezelf en de rest van de wereld in gevaar te brengen. Met radar, sonar of videocamera, al dan niet in combinatie met een computer, wordt geprobeerd een idee te geven van de omgeving, de objecten in die omgeving en de positie van de gebruiker binnen die omgeving.

Zelfs de meest verstokte techneut is het er inmiddels mee eens, dat hond en taststok tot nu toe ongeëvenaarde oriëntatie hulpmiddelen zijn. Steeds lezen we dan ook, dat de ontwikkelde technieken niet ter vervanging maar ter uitbreiding van het oriëntatievermogen van de VIP moeten worden beschouwd.

Misschien is dit inzicht er de reden van, dat pogingen om het ultieme oriëntatie en mobiliteits hulpmiddel, gebaseerd op computertechnologie, te introduceren tot nu toe nog geen bevredigende resultaten hebben opgeleverd.

Hond en stok.

Toch kennen hond en stok zo hun beperkingen. De stok verschaft informatie over de situatie op de grond rondom de voeten van de VIP, binnen een straal van niet meer dan twee meter. We weten allemaal, dat de wereld iets groter is, en uit meer bestaat dan uit de grond. Informatie over de hoger gelegen regionen is met de stok wel waar te nemen, maar de ervaring heeft geleerd, dat het rondzwaaien van de stok op ooghoogte door onze ziende medemensen niet bijzonder op prijs wordt gesteld. Een laatblinde klungel zoals ik stoot dan ook regelmatig zijn kop. Je kan natuurlijk een valhelm opzetten onder het motto: het maakt niet uit hoe ik er uitzie, als ik er maar kom. Maar dat is tijdens een hittegolf geen pretje.

Een hond heeft meestal wel in de gaten of zijn baasje ergens onderdoor past en lost het valhelmprobleem daarmee op. Door routes te leren en in combinatie met de stok is de geleidehond dan ook de meest betrouwbare oplossing voor het bereiken van bekende doelen. Maar daar houdt het dan ook wel weer mee op. Als je favoriete kroeg onverwacht dicht is helpt het niet om tegen je hond te zeggen: “James, we gaan vandaag ergens anders een neut halen.” James weet immers niet waar ‘ergens anders’ is en ik ook niet. Van echte ‘zelfstandigheid’ bij het vinden van je weg in de wereld is dus geen sprake. Daarnaast kan het er op nahouden van een hond voor een alleenstaande klungel zoals ik een belasting zijn waar je niet op zit te wachten.

Mobiel met geluid.

Apparaatjes zoals de Sonic Pathfinder en de vOICe gebruiken geluid om de omgeving om te zetten in een geluidsbeeld, waaruit de VIP zou moeten kunnen opmaken hoe deze er uitziet. Ondanks de vele jaren dat deze vindingen al op de markt zijn, vinden ze geen brede gebruikersbasis. Dat komt omdat ze naast informatie verschaffen ook informatie maskeren. Door aandachtig te luisteren naar de signalen die deze oplossingen genereren, mis je de natuurlijke geluiden zoals het ruisen van de wind door de bomen, het rammelen van de aankomende fietser en de echo’s van objecten zoals die worden weerkaatst als je eraan voorbij gaat. Bij het navigeren in de nacht heb je beide oren hard nodig en is een constante geluidsbron die niet tot de natuurlijke geluidsbronnen behoort eerder storend dan informerend.

Tactiele informatie en GPS.

Blinden mogen overal aan voelen. Persoonlijk vind ik dat een aangename compensatie voor mijn verloren gegane gezichtsvermogen. Gedurende de laatste jaren heeft onderzoek aangetoond, dat het tastvermogen net zo succesvol kan worden ingezet als het gehoor, daar waar het gaat om stimulatie van het bewustzijn. Neurale plasticiteit, het vermogen van de hersenen om impulsen van andere zintuigen te gebruiken als vervangen voor niet meer binnenkomende signalen, bestaat dus ook bij tactiele stimulatie. De tong en de vingertoppen zijn gebieden die bijzonder gevoelig zijn voor allerlei prikkels. De genoemde bezwaren van auditieve omzetting van de omgeving kunnen dus worden vermeden door gebruikmaking van tactiele informatie. De UltraCane is hier een voorbeeld van.

Global Satellite Navigation (GPS) kan omgaan met bekende routes, maar is ook in staat om op onbekend terrein informatie te verschaffen aan de gebruiker van bijvoorbeeld de Trekker. Gelijktijdig gebruik van de UltraCane en de Trekker komt dus een heel eind in de richting van hond en stok.

Ontwikkelingen.

Deze maand, van 6 tot 8 oktober, vindt de eerste wereldconferentie over navigatietechnologie voor blinden plaats in het Jernigan Institute in Baltimore, Amerika. Pioniers op het gebied van oriëntatie hulpmiddelen zoals Leslie Kay en de ontwikkelaars van het electro-neural vision system zullen lezingen houden over het combineren van GPS en door camera’s en sonar gestuurde tactiele stimulatie hulpmiddelen die het gebruik van hond en stok zouden kunnen vervangen.

Het electro-neural vision system maakt gebruik van in een bril gemonteerde camera’s waarvan het beeld wordt omgezet in elektrische prikkels aan de vingertoppen. Met dit systeem krijgt de gebruiker het gevoel of hij een driedimensionaal model van de omgeving met uitgestrekte handen betast. De werking van de UltraCane (voorheen de BatCane) en de toepassing van GPS als navigatiehulpmiddel zijn in BlinfoMail al uitgebreid aan de orde gekomen

Hulpmiddelen pakket of budget?

In gesprek met navigatie- en computerwetenschappers stel ik regelmatig de vraag waarom deze technieken niet worden toegejuicht en toegepast bij de verbetering van de mobiele zelfstandigheid van VIP’s. Steevast krijg ik het antwoord, dat de conservatieve mobiliteits sector bang is voor inkomensverlies en dat de prijs van de technologie te hoog is. Vreemd genoeg overtreffen de kosten van een geleidehond verre die van de genoemde technologie. Dus blijft de onwil en misschien de onbekendheid met deze innovaties over als belangrijkste reden voor de stilstand op het gebied van computermobiliteit.

De overheid verlangt van VIP’s een steeds grotere zelfstandigheid bij het opdoen van computerkennis, bij het regelen van ons vervoer en bij het terugvragen van teveel betaalde premies. Diezelfde overheid stimuleert meer zelfstandigheid bij het inkopen van hulp en het aanschaffen van hulpmiddelen in het kader van de WVG. Ik vind het dan ook vreemd, dat ik de mij toekomende geleidehond niet zelfstandig mag inruilen voor een elektronische oplossing. Dat zou notabene geld besparen!

Maar een hond zit ‘in het pakket’ terwijl we dat voor elektronische hulpmiddelen nog maar moeten afwachten. Ik zou dan ook willen pleiten voor afschaffing van ‘het pakket’ en de invoering van een budget dat door de VIP naar eigen inzicht mag worden aangewend om zich te voorzien van de door hem of haar gewenste voorzieningen. Dan is er pas echt sprake van zelfstandigheid.

Bron:
BlinfoMail oktober 2005

Over de auteur

Rob Melchers

Voeg reactie toe

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Een helder geluid, een kritische blik en betrouwbare informatie

Recente artikelen

Rubrieken

Over Oog voor Nieuws

Oog voor Nieuws: Een kritische kijk op nieuws voor mensen met een functiebeperking.

Onbeperkt informatief: Omdat een handicap onze blik op nieuws niet vertroebelt.

Ontvang de laatst verschenen artikelen in je mail

Voer je e-mailadres in om je in te schrijven en e-mailmeldingen te ontvangen van nieuwe artikelen.

Voeg je bij 3 andere abonnees